Dr. Prinsstraat ong. Lijkwagenhuisje NH (1987)
Tot ongeveer 1990 stond dit bijzondere pandje aan de Dr. Prinsstraat, op de hoek met de Schoolstraat. Het was het lijkwagenhuisje van de N.H. kerk. Haaksbergen kende echter nog een lijkwagenhuisje. Dat was die van de r.-k. kerk. Deze stond aan de Bevertstraat, hoek Julianastraat.
Draagbaar of boerenwagen
Voor de Eerste Wereldoorlog werden de overledenen in Haaksbergen steeds per draagbaar of boerenwagen vervoerd. In het buitengebied hadden in elke buurschap enkele boeren de functie van ‘doonboer’. Die hield in dat zij met hun paarden de lijkwagen moesten rijden. Deze functie kende soms een grote reikwijdte. Enkele boeren moesten hun paarden waarschijnlijk ook voor dorpelingen aanspannen. Zo geleidelijk wilde men daarin verandering brengen door een originele lijkwagen (koets) aan te schaffen. Er zijn plaatsen in de omgeving waar hiervoor een lijkwagenvereniging werd opgericht. Dit is in Haaksbergen kennelijk niet zo geweest. Wanneer de N.H. kerk of Diaconie een lijkwagen (koets) heeft aangeschaft is mij niet bekend. Wel bekend is dat de Vincentiusvereniging in Haaksbergen in 1915/16 een eerste lijkwagen kocht. Bij het aanschaffen van een lijkkoets ontstond ook de behoefte deze ergens te stallen. In eerste instantie zal dit bij particulieren zijn geweest of mogelijk bij het ziekenhuis aan De Braak.
Lijkwagengarage Vincentiusvereniging (Bevertstraat)
De r.-k. St. Vincentiusvereniging verzorgde de uitvaarten bij de katholieken in Haaksbergen.. Pas in 1933 liet de Vincentiusvereniging een “lijkwagengarage” bouwen aan de Veldkampsteeg 4. Na de oorlog was het adres Bevertstraat 2 (hoek Julianastraat). Bij het bombardement van 24 maart 1945 werd het r.-k. lijkwagenhuisje totaal vernield. In 1945 is het weer opgebouwd. Een bekende koetsier was de heer Ten Voorde (’n Klomp). Een paar keer per week kwam hij met twee paarden de lijkwagen ophalen om begrafenissen te verzorgen.
In 1960 wilde het bestuur van de Vincentiusvereniging overgaan tot de aanschaf van een lijkauto. De oude lijkkoets was aan herstel toe. Bij een ledenvergadering hierover in het St. Josephgebouw stemden 52 van de 57 aanwezige leden voor het handhaven van de lijkkoets. Slechts 5 leden waren voorstander van de invoering van de lijkauto. In de loop der jaren hebben deze vijf aan het langste eind getrokken. Volgens een krantenbericht van 8-1-1969 werd de lijkwagen met paarden in dat jaar afgeschaft. Het huisje moet kort daarop afgebroken zijn. In 1973 werd hier het huis Bevertstraat 2a gebouwd. Het resterende deel doet sindsdien dienst als plantsoen met speelterrein.
Bouw lijkwagenhuis Dr. Prinsstraat
Het lijkwagenhuisje aan de Dr. Prinsstraat is gebouwd in 1921. De gebroeders Jan en Willem Nijhuis (de Krane) kregen van de N.H. Diaconie van Haaksbergen opdracht een lijkwagenhuis te ontwerpen. Op 2 juni 1921 verleende de gemeente een vergunning voor “het bouwen van een wagenhuis op perceel I nr. 3218”. De bouwkundigen Nijhuis mochten het lijkwagenhuisje vervolgens bouwen. De afmetingen waren 3.70 m breed en 4,25 m lang. In 1921 kocht de Hervormde Diaconie een tweedehands lijkwagen uit Glanerbrug, die in 1929 werd vervangen door een nieuwe wagen. Dit was het begin van de begrafenisonderneming van de Hervormde Diaconie van Haaksbergen. De lijkwagen uit 1929 heeft tot begin jaren zeventig dienst gedaan.
Het huisje is na 1990, toen het al lang buiten functie was, geruisloos verdwenen. In 2008 werd ook de tuinmuur aan de Dr. Prinsstraat gesloopt. Het lijkwagenhuis was toen al weg.
MIP
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, werd in Haaksbergen in de periode 1987-1988 door Het Oversticht uitgevoerd.
Het doel van het project was om waardevolle objecten uit de periode van de zogenaamde jongere bouwkunst en stedebouw (1850-1940) te inventariseren. Het ging hierbij om boerderijen, woningen, kerken en andere kleine of grote bouwwerken van de jongere bouwkunst. Ook vergeten objecten uit de periode daarvoor, zoals grensstenen en boerderijen werden nu alsnog meegenomen. Er werden zo’n 300 objecten gefotografeerd en beschreven. Uiteindelijk werd hieruit een selectie gemaakt voor de gemeentelijke monumentenlijst, die uiteindelijk in 1996 werd vastgesteld. De foto’s van de gemeente Haaksbergen zijn in twee verzamelingen bewaard gebleven:
1) Het Oversticht in Zwolle. De HKH heeft afdrukken van deze zwart-wit foto’s in de collectie.
2) Gemeente Haaksbergen. Betreft kleurendia’s. Deze zijn tegenwoordig bij de HKH ondergebracht en gescand.
Dr. Prinsstraat ong. Lijkwagenhuisje NH (1987)
Tot ongeveer 1990 stond dit bijzondere pandje aan de Dr. Prinsstraat, op de hoek met de Schoolstraat. Het was het lijkwagenhuisje van de N.H. kerk. Haaksbergen kende echter nog een lijkwagenhuisje. Dat was die van de r.-k. kerk. Deze stond aan de Bevertstraat, hoek Julianastraat.
Draagbaar of boerenwagen
Voor de Eerste Wereldoorlog werden de overledenen in Haaksbergen steeds per draagbaar of boerenwagen vervoerd. In het buitengebied hadden in elke buurschap enkele boeren de functie van ‘doonboer’. Die hield in dat zij met hun paarden de lijkwagen moesten rijden. Deze functie kende soms een grote reikwijdte. Enkele boeren moesten hun paarden waarschijnlijk ook voor dorpelingen aanspannen. Zo geleidelijk wilde men daarin verandering brengen door een originele lijkwagen (koets) aan te schaffen. Er zijn plaatsen in de omgeving waar hiervoor een lijkwagenvereniging werd opgericht. Dit is in Haaksbergen kennelijk niet zo geweest. Wanneer de N.H. kerk of Diaconie een lijkwagen (koets) heeft aangeschaft is mij niet bekend. Wel bekend is dat de Vincentiusvereniging in Haaksbergen in 1915/16 een eerste lijkwagen kocht. Bij het aanschaffen van een lijkkoets ontstond ook de behoefte deze ergens te stallen. In eerste instantie zal dit bij particulieren zijn geweest of mogelijk bij het ziekenhuis aan De Braak.
Lijkwagengarage Vincentiusvereniging (Bevertstraat)
De r.-k. St. Vincentiusvereniging verzorgde de uitvaarten bij de katholieken in Haaksbergen.. Pas in 1933 liet de Vincentiusvereniging een “lijkwagengarage” bouwen aan de Veldkampsteeg 4. Na de oorlog was het adres Bevertstraat 2 (hoek Julianastraat). Bij het bombardement van 24 maart 1945 werd het r.-k. lijkwagenhuisje totaal vernield. In 1945 is het weer opgebouwd. Een bekende koetsier was de heer Ten Voorde (’n Klomp). Een paar keer per week kwam hij met twee paarden de lijkwagen ophalen om begrafenissen te verzorgen.
In 1960 wilde het bestuur van de Vincentiusvereniging overgaan tot de aanschaf van een lijkauto. De oude lijkkoets was aan herstel toe. Bij een ledenvergadering hierover in het St. Josephgebouw stemden 52 van de 57 aanwezige leden voor het handhaven van de lijkkoets. Slechts 5 leden waren voorstander van de invoering van de lijkauto. In de loop der jaren hebben deze vijf aan het langste eind getrokken. Volgens een krantenbericht van 8-1-1969 werd de lijkwagen met paarden in dat jaar afgeschaft. Het huisje moet kort daarop afgebroken zijn. In 1973 werd hier het huis Bevertstraat 2a gebouwd. Het resterende deel doet sindsdien dienst als plantsoen met speelterrein.
Bouw lijkwagenhuis Dr. Prinsstraat
Het lijkwagenhuisje aan de Dr. Prinsstraat is gebouwd in 1921. De gebroeders Jan en Willem Nijhuis (de Krane) kregen van de N.H. Diaconie van Haaksbergen opdracht een lijkwagenhuis te ontwerpen. Op 2 juni 1921 verleende de gemeente een vergunning voor “het bouwen van een wagenhuis op perceel I nr. 3218”. De bouwkundigen Nijhuis mochten het lijkwagenhuisje vervolgens bouwen. De afmetingen waren 3.70 m breed en 4,25 m lang. In 1921 kocht de Hervormde Diaconie een tweedehands lijkwagen uit Glanerbrug, die in 1929 werd vervangen door een nieuwe wagen. Dit was het begin van de begrafenisonderneming van de Hervormde Diaconie van Haaksbergen. De lijkwagen uit 1929 heeft tot begin jaren zeventig dienst gedaan.
Het huisje is na 1990, toen het al lang buiten functie was, geruisloos verdwenen. In 2008 werd ook de tuinmuur aan de Dr. Prinsstraat gesloopt. Het lijkwagenhuis was toen al weg.
MIP
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, werd in Haaksbergen in de periode 1987-1988 door Het Oversticht uitgevoerd.
Het doel van het project was om waardevolle objecten uit de periode van de zogenaamde jongere bouwkunst en stedebouw (1850-1940) te inventariseren. Het ging hierbij om boerderijen, woningen, kerken en andere kleine of grote bouwwerken van de jongere bouwkunst. Ook vergeten objecten uit de periode daarvoor, zoals grensstenen en boerderijen werden nu alsnog meegenomen. Er werden zo’n 300 objecten gefotografeerd en beschreven. Uiteindelijk werd hieruit een selectie gemaakt voor de gemeentelijke monumentenlijst, die uiteindelijk in 1996 werd vastgesteld. De foto’s van de gemeente Haaksbergen zijn in twee verzamelingen bewaard gebleven:
1) Het Oversticht in Zwolle. De HKH heeft afdrukken van deze zwart-wit foto’s in de collectie.
2) Gemeente Haaksbergen. Betreft kleurendia’s. Deze zijn tegenwoordig bij de HKH ondergebracht en gescand.