Veldmaterstraat 55 Bonifatiusschool (1989)
Op de plek van de oude Bonifatiusschool vinden we nu de Bonifatiushof, een woonbuurt die in 1996 is gerealiseerd. Toen deze foto in het kader van het MIP is gemaakt was de Bonifatiusschool al enkele jaren geen lagere school meer. Het gebouw gaf toen onderdak aan Cremersmaten, een school voor katholiek middelbaar beroepsonderwijs. De Bonifatiusschool bestond uit twee delen; een nieuwe en een oude vleugel. Het oudste deel uit 1903 zien we op de foto. Het jongere deel dateerde uit de jaren dertig.
Bij het MIP is de school als volgt omschreven: “Drieklassig schoolgebouw met latere uitbreiding, architect Schilderman. Gele lagen metselwerk. Uitkragend dak met gootklossen en windveren. In de hoek met de nieuwbouw geplaatste ingang met tegeltableau en hoge schoorsteen”. Bijna 30 jaar geleden viel het karakteristieke schoolgebouw onder de slopershamer. Velen hadden hier onderwijs genoten. Bij een aantal Veldmaatse families betrof het zelfs meerdere generaties, zoals mijn eigen familie. Zelf heb ik hier van 1980 tot de sluiting in 1983 de eerste drie klassen doorlopen. Ook mijn ouders hebben hier op school gezeten, evenals mijn oma van moederskant. Zij maakte in 1925 de scheiding van het onderwijs in katholiek en openbaar mee. Daarnaast had ook haar jongste oom Gerard ter Braak (1890-1911), die in 1903 tot de eerste leerlingen behoorde, hier onderwijs genoten.
Bouw O.L. school in De Veldmaat
In 1902 besloot de gemeenteraad om een nieuwe Openbare Lagere school in de Veldmaat te bouwen. Op deze wijze zou de dorpsschool op de Markt verder worden ontlast. Kort hiervoor was de eerste Honeschschool gebouwd. Architect Hendrik Engbert Zeggelink (1863-1931) uit Enschede kreeg opdracht een school te ontwerpen. Zijn plan werd in de zomer van 1902 aanbesteed. De laagste inschrijving deden de timmerman G. Nijhuis en de metselaar B. Langezaal. Voor 8.285 gulden kregen zij de opdracht. De school werd op 1 april 1903 geopend en dat was toen geen grapje. Het schooljaar begon in die jaren namelijk op 1 april. In 1903 werd Jan Luif tot schoolhoofd aangesteld. Hij bleef niet lang want in juni 1904 werd hij opgevolgd door J. Uitterhoeve.
O.L. wordt R.K.
Met ingang van 1921 werden openbaar en bijzonder onderwijs financieel gelijkgesteld. Dit was het gevolg van de nieuwe lager onderwijswet die in 1920 was aangenomen. Na zestig jaar ‘schoolstrijd’ kregen katholieken en protestanten eindelijk de gelegenheid eigen scholen op te richten die door de overheid werden bekostigd. De rooms-katholieke kerkbesturen verzochten vanaf dat moment gemeentelijke medewerking bij het oprichten van bijzondere rooms katholieke scholen. Zo ook het kerkbestuur van de Pancratiusparochie in Haaksbergen. Zij vroeg medewerking van de gemeente voor de stichting van een rooms-katholieke lagere school in De Veldmaat. De gemeenteraad besloot in 1924 het gebouw van de O.L. school aan de Veldmaterstraat over te dragen aan het kerkbestuur. Met ingang van het schooljaar 1925-1926 was de oude O.L. school een R.K. school. Het hoofd van de openbare school, J. Uitterhoeve, die katholiek was, werd het hoofd van de nieuwe katholieke school, gevestigd in het oude gebouw. De Veldmaat kreeg vanaf 1925 een nieuwe openbare lagere school aan de Geukerdijk. Aanvankelijk stond hier een houten noodschool, maar in 1928 werd hier een tweeklassige openbare school gebouwd. Hier is nu Scouting De Klomp gevestigd.
Mijn oma Dine ter Braak maakte als meisje van 7-8 jaar mee hoe de O.L.S. in De Veldmaat werd omgezet in een R.K. lagere school. Opeens mochten klasgenoten die ‘andersdenkend’ waren niet meer naar de school aan de Veldmaterstraat. Zij moesten voortaan naar de Geukerdijk. Het voelde als een scheuring en het bracht veel commotie met zich mee.
Bonifatiusschool
In 1934 werd De Veldmaat een zelfstandige parochie met de naam H.H. Bonifatius en Gezellen. Na de wijding en ingebruikname van de Bonifatiuskerk kreeg ook de katholieke lagere school de naam Bonifatiusschool. In 1937 werd deze school overgedragen aan de nieuwe parochie. Inmiddels was in 1934 ook een nieuw schoolhoofd aangetreden. De heer Uitterhoeve ging met pensioen. Zijn opvolger werd Bernard Dijkhuis uit Haaksbergen-Dorp.
Omdat het aantal leerlingen in De Veldmaat bleef groeien was een uitbreiding van de school noodzakelijk geworden. In 1929 was de school al met een vierde lokaal uitgebreid, maar in 1938 kwamen er maar liefst drie lokalen bij. Voortaan kende de school twee vleugels, zoals dat tot het eind heeft bestaan. Na het overlijden van schoolhoofd Dijkhuis in 1957 werd Piet Kimmel zijn opvolger. Hij zou het laatste schoolhoofd zijn van de oude Bonifatiusschool. Kimmel overleed plotseling in april 1985, amper een maand na zijn indrukwekkende afscheidsviering (ik kan me hiervan een vossenjacht in het dorp herinneren). Het overlijden van Kimmel, die ook dirigent van het Bonifatiuskoor was, veroorzaakte een schok in het kerkdorp.
Fusie
Als gevolg van de grote terugloop van het aantal leerlingen werden de Bonifatiusschool en de Ludgerusschool op 1 augustus 1983 samengevoegd. De Ludgerusschool was de tweede R.K. school in De Veldmaat en geopend in 1962 met daarna twee keer een uitbreiding (lokalen + gymzaal). Het besluit van de samenvoeging werd in 1981 genomen en dat viel niet bij iedereen in goede aarde. (bijna was er een tweede schoolstrijd geboren…. ) Uiteindelijk werd besloten de oude Bonifatiusschool aan de Veldmaterstraat af te stoten en de Ludgerusschool de naam Bonifatiusschool te geven. Tot op de dag vandaag is deze Bonifatiusschool gevestigd aan de Lijsterstraat.
Zelf heb ik deze overgang meegemaakt. In het schooljaar 1983-1984 gingen echter niet meteen alle klassen over naar de Ludgerusschool. De klassen 4 en 6 van de Bonifatiusschool kregen dat schooljaar onderdak in twee houten gebouwen op het terrein van kleuterschool De Veldrakkertjes, tegenover de oude school. Pas in het schooljaar 1984-1985 ging onze klas naar de nieuwe Bonifatiusschool aan de Lijsterstraat en werden we samengevoegd met klas 5 van de Ludgerus. Klas 5 werd vanaf dat moment groep 7. Dit als gevolg van de Wet op het basisonderwijs, waarbij de lagere school en de kleuterschool werden samengevoegd tot de basisschool, zoals we die nu nog kennen.
De laatste jaren van de oude Bonifatiusschool
Het oude schoolgebouw van de Bonifatius aan de Veldmaterstraat werd na de sluiting van de lagere school eigendom van de gemeente. Het werd vanaf schooljaar 1983-1984 een dependance van Cremersmaten uit Groenlo, een school voor Middelbaar Dienstverlenings- en Gezondheidszorg Onderwijs (MDGO). Na zeven schooljaren kwam er ook een eind aan deze vorm van voortgezet onderwijs in De Veldmaat. Het gebouw kreeg nieuwe huurders, maar voortaan vond er geen onderwijs meer plaats. Vanaf eind 1990 opende Stiloh (de Stichting Lokale Omroep Haaksbergen) hier haar nieuwe studio. De stichting huurde hier tot september 1995 twee lokalen. Van september 1990 tot in de herfst van 1995 vond ook het Turks Cultureel Centrum onderdak in twee lokalen van het gebouw. Ook de Haaksbergse Hermandad bivakkeerde in het oude schoolgebouw. Dat was in 1991 tijdens de afbraak en nieuwbouw van het politiebureau aan de Sterrebosstraat (nu verbouwd tot appartementen).
Uiteindelijk werd het oude schoolgebouw in 1996 gesloopt om plaats te maken voor de Bonifatiushof. Wat behouden bleef is het fraaie tegelplateau met daarop de naam van de school. Dit plateau was in 1938 in de muur boven de nieuwe hoofdingang, tussen de twee vleugels van de school, geplaatst. In 1995 werd het gered van de sloop en heeft sindsdien een plek in de tuin van de huidige Bonifatiusschool.
MIP-fotoserie
Het Monumenten Inventarisatie Project
Veldmaterstraat 55 Bonifatiusschool (1989)
Op de plek van de oude Bonifatiusschool vinden we nu de Bonifatiushof, een woonbuurt die in 1996 is gerealiseerd. Toen deze foto in het kader van het MIP is gemaakt was de Bonifatiusschool al enkele jaren geen lagere school meer. Het gebouw gaf toen onderdak aan Cremersmaten, een school voor katholiek middelbaar beroepsonderwijs. De Bonifatiusschool bestond uit twee delen; een nieuwe en een oude vleugel. Het oudste deel uit 1903 zien we op de foto. Het jongere deel dateerde uit de jaren dertig.
Bij het MIP is de school als volgt omschreven: “Drieklassig schoolgebouw met latere uitbreiding, architect Schilderman. Gele lagen metselwerk. Uitkragend dak met gootklossen en windveren. In de hoek met de nieuwbouw geplaatste ingang met tegeltableau en hoge schoorsteen”. Bijna 30 jaar geleden viel het karakteristieke schoolgebouw onder de slopershamer. Velen hadden hier onderwijs genoten. Bij een aantal Veldmaatse families betrof het zelfs meerdere generaties, zoals mijn eigen familie. Zelf heb ik hier van 1980 tot de sluiting in 1983 de eerste drie klassen doorlopen. Ook mijn ouders hebben hier op school gezeten, evenals mijn oma van moederskant. Zij maakte in 1925 de scheiding van het onderwijs in katholiek en openbaar mee. Daarnaast had ook haar jongste oom Gerard ter Braak (1890-1911), die in 1903 tot de eerste leerlingen behoorde, hier onderwijs genoten.
Bouw O.L. school in De Veldmaat
In 1902 besloot de gemeenteraad om een nieuwe Openbare Lagere school in de Veldmaat te bouwen. Op deze wijze zou de dorpsschool op de Markt verder worden ontlast. Kort hiervoor was de eerste Honeschschool gebouwd. Architect Hendrik Engbert Zeggelink (1863-1931) uit Enschede kreeg opdracht een school te ontwerpen. Zijn plan werd in de zomer van 1902 aanbesteed. De laagste inschrijving deden de timmerman G. Nijhuis en de metselaar B. Langezaal. Voor 8.285 gulden kregen zij de opdracht. De school werd op 1 april 1903 geopend en dat was toen geen grapje. Het schooljaar begon in die jaren namelijk op 1 april. In 1903 werd Jan Luif tot schoolhoofd aangesteld. Hij bleef niet lang want in juni 1904 werd hij opgevolgd door J. Uitterhoeve.
O.L. wordt R.K.
Met ingang van 1921 werden openbaar en bijzonder onderwijs financieel gelijkgesteld. Dit was het gevolg van de nieuwe lager onderwijswet die in 1920 was aangenomen. Na zestig jaar ‘schoolstrijd’ kregen katholieken en protestanten eindelijk de gelegenheid eigen scholen op te richten die door de overheid werden bekostigd. De rooms-katholieke kerkbesturen verzochten vanaf dat moment gemeentelijke medewerking bij het oprichten van bijzondere rooms katholieke scholen. Zo ook het kerkbestuur van de Pancratiusparochie in Haaksbergen. Zij vroeg medewerking van de gemeente voor de stichting van een rooms-katholieke lagere school in De Veldmaat. De gemeenteraad besloot in 1924 het gebouw van de O.L. school aan de Veldmaterstraat over te dragen aan het kerkbestuur. Met ingang van het schooljaar 1925-1926 was de oude O.L. school een R.K. school. Het hoofd van de openbare school, J. Uitterhoeve, die katholiek was, werd het hoofd van de nieuwe katholieke school, gevestigd in het oude gebouw. De Veldmaat kreeg vanaf 1925 een nieuwe openbare lagere school aan de Geukerdijk. Aanvankelijk stond hier een houten noodschool, maar in 1928 werd hier een tweeklassige openbare school gebouwd. Hier is nu Scouting De Klomp gevestigd.
Mijn oma Dine ter Braak maakte als meisje van 7-8 jaar mee hoe de O.L.S. in De Veldmaat werd omgezet in een R.K. lagere school. Opeens mochten klasgenoten die ‘andersdenkend’ waren niet meer naar de school aan de Veldmaterstraat. Zij moesten voortaan naar de Geukerdijk. Het voelde als een scheuring en het bracht veel commotie met zich mee.
Bonifatiusschool
In 1934 werd De Veldmaat een zelfstandige parochie met de naam H.H. Bonifatius en Gezellen. Na de wijding en ingebruikname van de Bonifatiuskerk kreeg ook de katholieke lagere school de naam Bonifatiusschool. In 1937 werd deze school overgedragen aan de nieuwe parochie. Inmiddels was in 1934 ook een nieuw schoolhoofd aangetreden. De heer Uitterhoeve ging met pensioen. Zijn opvolger werd Bernard Dijkhuis uit Haaksbergen-Dorp.
Omdat het aantal leerlingen in De Veldmaat bleef groeien was een uitbreiding van de school noodzakelijk geworden. In 1929 was de school al met een vierde lokaal uitgebreid, maar in 1938 kwamen er maar liefst drie lokalen bij. Voortaan kende de school twee vleugels, zoals dat tot het eind heeft bestaan. Na het overlijden van schoolhoofd Dijkhuis in 1957 werd Piet Kimmel zijn opvolger. Hij zou het laatste schoolhoofd zijn van de oude Bonifatiusschool. Kimmel overleed plotseling in april 1985, amper een maand na zijn indrukwekkende afscheidsviering (ik kan me hiervan een vossenjacht in het dorp herinneren). Het overlijden van Kimmel, die ook dirigent van het Bonifatiuskoor was, veroorzaakte een schok in het kerkdorp.
Fusie
Als gevolg van de grote terugloop van het aantal leerlingen werden de Bonifatiusschool en de Ludgerusschool op 1 augustus 1983 samengevoegd. De Ludgerusschool was de tweede R.K. school in De Veldmaat en geopend in 1962 met daarna twee keer een uitbreiding (lokalen + gymzaal). Het besluit van de samenvoeging werd in 1981 genomen en dat viel niet bij iedereen in goede aarde. (bijna was er een tweede schoolstrijd geboren…. ) Uiteindelijk werd besloten de oude Bonifatiusschool aan de Veldmaterstraat af te stoten en de Ludgerusschool de naam Bonifatiusschool te geven. Tot op de dag vandaag is deze Bonifatiusschool gevestigd aan de Lijsterstraat.
Zelf heb ik deze overgang meegemaakt. In het schooljaar 1983-1984 gingen echter niet meteen alle klassen over naar de Ludgerusschool. De klassen 4 en 6 van de Bonifatiusschool kregen dat schooljaar onderdak in twee houten gebouwen op het terrein van kleuterschool De Veldrakkertjes, tegenover de oude school. Pas in het schooljaar 1984-1985 ging onze klas naar de nieuwe Bonifatiusschool aan de Lijsterstraat en werden we samengevoegd met klas 5 van de Ludgerus. Klas 5 werd vanaf dat moment groep 7. Dit als gevolg van de Wet op het basisonderwijs, waarbij de lagere school en de kleuterschool werden samengevoegd tot de basisschool, zoals we die nu nog kennen.
De laatste jaren van de oude Bonifatiusschool
Het oude schoolgebouw van de Bonifatius aan de Veldmaterstraat werd na de sluiting van de lagere school eigendom van de gemeente. Het werd vanaf schooljaar 1983-1984 een dependance van Cremersmaten uit Groenlo, een school voor Middelbaar Dienstverlenings- en Gezondheidszorg Onderwijs (MDGO). Na zeven schooljaren kwam er ook een eind aan deze vorm van voortgezet onderwijs in De Veldmaat. Het gebouw kreeg nieuwe huurders, maar voortaan vond er geen onderwijs meer plaats. Vanaf eind 1990 opende Stiloh (de Stichting Lokale Omroep Haaksbergen) hier haar nieuwe studio. De stichting huurde hier tot september 1995 twee lokalen. Van september 1990 tot in de herfst van 1995 vond ook het Turks Cultureel Centrum onderdak in twee lokalen van het gebouw. Ook de Haaksbergse Hermandad bivakkeerde in het oude schoolgebouw. Dat was in 1991 tijdens de afbraak en nieuwbouw van het politiebureau aan de Sterrebosstraat (nu verbouwd tot appartementen).
Uiteindelijk werd het oude schoolgebouw in 1996 gesloopt om plaats te maken voor de Bonifatiushof. Wat behouden bleef is het fraaie tegelplateau met daarop de naam van de school. Dit plateau was in 1938 in de muur boven de nieuwe hoofdingang, tussen de twee vleugels van de school, geplaatst. In 1995 werd het gered van de sloop en heeft sindsdien een plek in de tuin van de huidige Bonifatiusschool.
MIP-fotoserie
Het Monumenten Inventarisatie Project