Veldmaterstraat 61-63 BONIFATIUSKERK EN PASTORIE (1988)
Dit keer wijken we uit naar De Veldmaat, waar dit jaar het 90-jarig jubileum wordt gevierd van de HH. Bonifatius en Gezellenkerk. Morgenvroeg (zondag 26 mei) is er een plechtige Hoogmis. Over enkele weken is er een fototentoonstelling. Het complex (kerk, pastorie en poortgebouw naar het kerkhof) is sinds 1997 een Rijksmonument.
Oprichting Bonifaciusparochie
In 1932 werden de plannen tot de oprichting van een nieuwe parochie in Haaksbergen bekend gemaakt. Door de groei van Haaksbergen was de Pancratiuskerk te klein geworden om alle parochianen een zitplaats te kunnen bieden. Het kerkbestuur van de Pancratius kocht voor f. 11.000,- een stuk grond met daarop een woning van de familie Bargerink, op de hoek van de Geukerdijk met de Veldmaterstraat. In september 1933 werd de eerste steen voor het kerkelijk complex gelegd.
Eind december 1933 was de oprichting van de parochie H.H. Bonifacius en Gezellen, onder de bestaande parochie van de H. Pancratius te Haaksbergen, wettelijk vastgelegd.
Delftse School
De kerk is gebouwd onder architectuur van Johan Sluijmer uit Enschede. Het complex (kerk, pastorie en poortgebouw) is in Delftse School-stijl ontworpen. De toren met het dwars geplaatste zadeldak is geïnspireerd op de torens van oude Friese kerken. Bouwpastoor Jetze Brandsma (1888-1963), die in december 1933 werd benoemd, was uit Friesland afkomstig.
Inwijding en consecratie
Op 14 mei 1934, op het feest van de ijsheilige St. Bonifacius, werd de kerk door deken A.J. Weijenborg van Hengelo plechtig ingewijd en in gebruik genomen. De consecratie door de aartsbisschop van Utrecht zou plaatsvinden op 11 juli, maar moest worden uitgesteld door het plotselinge overlijden op 3 juli van de prins der Nederlanden, prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina. Uiteindelijk vond de consecratie plaats op 18 juli door monseigneur Jansen, de aartsbisschop van Utrecht. De Twentsche Courant schreef: “Mgr. Jansen sprak aldus……… Ik dank u voor de grootsche hulde, voor al de toebereidselen, het oprichten der erepoorten en het aanbrengen der keurige versieringen en met name voor het defilé. Dank aan het muziekcorps en de bruidsmeisjes. Ik voel mij getroffen door het getuigenis van uw nieuwen herder, die hier in het openbaar durft te verklaren, dat het hier echte, godvruchtige menschen zijn. Dat verheugt mij meer dan de uiterlijke hulde mij hier gebracht, en schenkt het volste vertrouwen in de toekomst…………”.
Pastorie
In het voorjaar van 1934 was de nieuw gebouwde pastorie bewoonbaar. Pastoor Brandsma werd op 15 april 1934 feestelijk ingehaald door zijn nieuwe parochianen. De Twentsche Courant meldt hierover het volgende: ”Zondagmiddag omstreeks 4 uur werd de ZeerEerw. heer Pastoor Brandsma feestelijk door zijn parochianen in zijn nieuwe Parochie in gehaald. Een 40-tal ruiters haald Z. Eerw. af van de Ottinkshoeve aan den Hengeloschenweg. Gezeten in een open landauwer met twee paarden werd naar Haaksbergen getrokken waar bij de Israëlitische Begraafplaats zich twee elftallen der nieuwe Veldmaatsche voetbalclub in hun costuum groen-rood, en een 40-tal bruidjes voegden. Langs de straten hadden zich honderden belangstellenden opgesteld……………..”.
Kerkhof
Eind mei 1934 verleende de Aartsbisschop van Utrecht, goedkeuring aan het kerkbestuur van de H.H. Bonifacius en Gezellen voor het mogen inrichten van een kerkhof. Enkele dagen eerder had het kerkbestuur toestemming gevraagd aan de “Hoogwaardige Excellentie” om een R.K. begraafplaats te mogen aanleggen.
Het Bonifaciuskerkhof werd op 10 juli 1934 ingewijd door pastoor Brandsma. De volgende dag werd Aleida Geertruida Bouwman, weduwe van Gerhardus Johannes Ooink, er als eerste begraven.
Kerkdorp
Met de bouw van de kerk kwamen er ook cafés en winkels en werd het huidige winkelcentrum De Veldmaat geboren. Ook voetbalvereniging Bon(ifacius) Boys viert dit jaar het 90-jarig jubileum.
MIP
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, werd in Haaksbergen in de periode 1987-1988 door Het Oversticht uitgevoerd.
Het doel van het project was om waardevolle objecten uit de periode van de zogenaamde jongere bouwkunst en stedebouw (1850-1940) te inventariseren. Het ging hierbij om boerderijen, woningen, kerken en andere kleine of grote bouwwerken van de jongere bouwkunst. Ook vergeten objecten uit de periode daarvoor, zoals grensstenen en boerderijen werden nu alsnog meegenomen. Er werden zo’n 300 objecten gefotografeerd en beschreven. Uiteindelijk werd hieruit een selectie gemaakt voor de gemeentelijke monumentenlijst, die uiteindelijk in 1996 werd vastgesteld. De foto’s van de gemeente Haaksbergen zijn in twee verzamelingen bewaard gebleven:
1) Het Oversticht in Zwolle. De HKH heeft afdrukken van deze zwart-wit foto’s in de collectie.
2) Gemeente Haaksbergen. Betreft kleurendia’s. Deze zijn tegenwoordig bij de HKH ondergebracht en gescand.
Veldmaterstraat 61-63 BONIFATIUSKERK EN PASTORIE (1988)
Dit keer wijken we uit naar De Veldmaat, waar dit jaar het 90-jarig jubileum wordt gevierd van de HH. Bonifatius en Gezellenkerk. Morgenvroeg (zondag 26 mei) is er een plechtige Hoogmis. Over enkele weken is er een fototentoonstelling. Het complex (kerk, pastorie en poortgebouw naar het kerkhof) is sinds 1997 een Rijksmonument.
Oprichting Bonifaciusparochie
In 1932 werden de plannen tot de oprichting van een nieuwe parochie in Haaksbergen bekend gemaakt. Door de groei van Haaksbergen was de Pancratiuskerk te klein geworden om alle parochianen een zitplaats te kunnen bieden. Het kerkbestuur van de Pancratius kocht voor f. 11.000,- een stuk grond met daarop een woning van de familie Bargerink, op de hoek van de Geukerdijk met de Veldmaterstraat. In september 1933 werd de eerste steen voor het kerkelijk complex gelegd.
Eind december 1933 was de oprichting van de parochie H.H. Bonifacius en Gezellen, onder de bestaande parochie van de H. Pancratius te Haaksbergen, wettelijk vastgelegd.
Delftse School
De kerk is gebouwd onder architectuur van Johan Sluijmer uit Enschede. Het complex (kerk, pastorie en poortgebouw) is in Delftse School-stijl ontworpen. De toren met het dwars geplaatste zadeldak is geïnspireerd op de torens van oude Friese kerken. Bouwpastoor Jetze Brandsma (1888-1963), die in december 1933 werd benoemd, was uit Friesland afkomstig.
Inwijding en consecratie
Op 14 mei 1934, op het feest van de ijsheilige St. Bonifacius, werd de kerk door deken A.J. Weijenborg van Hengelo plechtig ingewijd en in gebruik genomen. De consecratie door de aartsbisschop van Utrecht zou plaatsvinden op 11 juli, maar moest worden uitgesteld door het plotselinge overlijden op 3 juli van de prins der Nederlanden, prins Hendrik, de echtgenoot van koningin Wilhelmina. Uiteindelijk vond de consecratie plaats op 18 juli door monseigneur Jansen, de aartsbisschop van Utrecht. De Twentsche Courant schreef: “Mgr. Jansen sprak aldus……… Ik dank u voor de grootsche hulde, voor al de toebereidselen, het oprichten der erepoorten en het aanbrengen der keurige versieringen en met name voor het defilé. Dank aan het muziekcorps en de bruidsmeisjes. Ik voel mij getroffen door het getuigenis van uw nieuwen herder, die hier in het openbaar durft te verklaren, dat het hier echte, godvruchtige menschen zijn. Dat verheugt mij meer dan de uiterlijke hulde mij hier gebracht, en schenkt het volste vertrouwen in de toekomst…………”.
Pastorie
In het voorjaar van 1934 was de nieuw gebouwde pastorie bewoonbaar. Pastoor Brandsma werd op 15 april 1934 feestelijk ingehaald door zijn nieuwe parochianen. De Twentsche Courant meldt hierover het volgende: ”Zondagmiddag omstreeks 4 uur werd de ZeerEerw. heer Pastoor Brandsma feestelijk door zijn parochianen in zijn nieuwe Parochie in gehaald. Een 40-tal ruiters haald Z. Eerw. af van de Ottinkshoeve aan den Hengeloschenweg. Gezeten in een open landauwer met twee paarden werd naar Haaksbergen getrokken waar bij de Israëlitische Begraafplaats zich twee elftallen der nieuwe Veldmaatsche voetbalclub in hun costuum groen-rood, en een 40-tal bruidjes voegden. Langs de straten hadden zich honderden belangstellenden opgesteld……………..”.
Kerkhof
Eind mei 1934 verleende de Aartsbisschop van Utrecht, goedkeuring aan het kerkbestuur van de H.H. Bonifacius en Gezellen voor het mogen inrichten van een kerkhof. Enkele dagen eerder had het kerkbestuur toestemming gevraagd aan de “Hoogwaardige Excellentie” om een R.K. begraafplaats te mogen aanleggen.
Het Bonifaciuskerkhof werd op 10 juli 1934 ingewijd door pastoor Brandsma. De volgende dag werd Aleida Geertruida Bouwman, weduwe van Gerhardus Johannes Ooink, er als eerste begraven.
Kerkdorp
Met de bouw van de kerk kwamen er ook cafés en winkels en werd het huidige winkelcentrum De Veldmaat geboren. Ook voetbalvereniging Bon(ifacius) Boys viert dit jaar het 90-jarig jubileum.
MIP
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, werd in Haaksbergen in de periode 1987-1988 door Het Oversticht uitgevoerd.
Het doel van het project was om waardevolle objecten uit de periode van de zogenaamde jongere bouwkunst en stedebouw (1850-1940) te inventariseren. Het ging hierbij om boerderijen, woningen, kerken en andere kleine of grote bouwwerken van de jongere bouwkunst. Ook vergeten objecten uit de periode daarvoor, zoals grensstenen en boerderijen werden nu alsnog meegenomen. Er werden zo’n 300 objecten gefotografeerd en beschreven. Uiteindelijk werd hieruit een selectie gemaakt voor de gemeentelijke monumentenlijst, die uiteindelijk in 1996 werd vastgesteld. De foto’s van de gemeente Haaksbergen zijn in twee verzamelingen bewaard gebleven:
1) Het Oversticht in Zwolle. De HKH heeft afdrukken van deze zwart-wit foto’s in de collectie.
2) Gemeente Haaksbergen. Betreft kleurendia’s. Deze zijn tegenwoordig bij de HKH ondergebracht en gescand.