De Braak 16, Patronaatsgebouw (foto 1987)
Tot 1989 stond dit bijzondere pand aan De Braak (hoek Kloksteeg), waar nu de woningen met huisnummers 12, 14 en 16 staan. Het werd in 1927 gebouwd als Patronaatsgebouw. De laatste jaren voor de sloop was hier het jongerencentrum De Braak 16 gevestigd. De monumentenlijst kwam voor dit karakteristieke pand helaas te laat. Naar hedendaagse normen zou dit pand ongetwijfeld de monumentenstatus hebben verworven.
Expressionisme
Opdrachtgever voor de bouw van het Patronaatsgebouw was het R.K. Kerkbestuur van St. Pancratius. Zij gaven de lokale architect A.J. Schilderman opdracht een bijzonder patronaatsgebouw te ontwerpen tegenover het R.K. Ziekenhuis. Hierin moest ruimte zijn voor de bewaarschool (kleuterschool), handwerkschoool en een bibliotheek met bovenzalen.
De aanbesteding vond plaats in de zomer van 1927. De laagste inschrijver voor het metsel- en bouwwerk was aannemer H. Leferink (‘Keizers Dieks’) uit Boekelo, die het pand voor 23.695 gulden bouwde. Het smidswerk werd gegund aan de Wed. W. Weijenborg (‘de Kroeme’) uit de Spoorstraat voor 243 gulden, het schilderwerk aan J. v.d. Elst uit Enschede voor 1389 gulden en het loodgieterswerk voor 1433 gulden aan H.P. Leurink uit de Molenstraat. Voor Schilderman was de realisatie van dit pand een meesterwerk. Qua bouwstijl valt het onder het expressionisme, waarvan de Nederlandse variant meestal de Amsterdamse school wordt genoemd, kenmerkend door het vele en fraaie metselwerk.
Patronaat
Een patronaatsgebouw is een katholieke instelling voor onderwijs en vorming. Het gebouw werd door de Haaksbergse parochie dan ook gebruikt voor allerlei bijeenkomsten, waaronder alles op het gebied van vorming en ontwikkeling voor de jeugd, zoals de toneelclub en de missie-naaikring. Op de begane grond zat de eerste Rooms-katholieke bewaarschool (kleurschool). Later werd er naast het Patronaatsgebouw, aan de Kloksteeg, een kleuterschool gebouwd. Beneden was aanvankelijk ook ruimte voor een handwerkschool (breischool) en bibliotheek. Boven was een podium met oefenruimte voor de toneelvereninging. Na de oorlog vond ook de scouting enkele jaren onderdak in het Patronaatsgebouw, zowel de Paulusgroep (jongens) als de Maria Gorettigroep (meisjes). Jarenlang repeteerde ook het kerkkoor in dit pand. De functie als Patronaatsgebouw kwam na 40 jaar te vervallen.
Jeugdcentrum
Vanaf 1969 werd de Stichting met de toen langste naam uit het Haaksbergse verenigingsleven het gebruik van het pand toegewezen. Het ging hier om de “Stichting voor Sociaal en Cultureel Werk in Haaksbergen Voorheen Jeugdhuis Wip-Inn in oprichting”. Er moest iets worden opgezet voor de ongeorganiseerde jeugd van toen en dat ging niet van harte. Uiteindelijk werden de deuren op zondag 19 oktober 1969 voor de jeugd opengezet. De Haaksbergse jeugd van 8 tot 14 jaar kreeg er voortaan haar eigen stek. In 1972 werd de naam “Jeugdhuis Wip-Inn” gewijzigd in “Clubhuis De Braak”. Deze naam zou beter passen bij de doelstelling van de stichting, namelijk het bevorderen en verrichten van dienstverlening bij de maatschappelijke en sociaal culturele vorming en bij de vrije tijdbesteding van jeugdigen en volwassenen. Later was Stichting De Steerne huurder van het gebouw, dit was een stichting voor sociaal-cultureel opbouwwerk, die in 1984 opging in de gemeentelijke welzijnsorganisatie ’t Iemenschoer.
De laatste jaren van haar bestaan was het oude Patronaatsgebouw een jongerencentrum. Het kreeg vooral bekendheid door het filmhuis en optredens van bekende cabaretiers zoals Freek de Jonge, Bram Vermeulen en Ivo de Wijs. Het jongerencentrum De Braak werd steeds meer geruchtmakend. Er werd door de buurt geklaagd over geluidsoverlast en de late sluitingstijden. De kerk als eigenaar zocht naar een oplossing en die werd gevonden toen de Rabobank zich als koper meldde voor het hele terrein, inclusief kleuterschool en kosterswoning aan de Kloksteeg. Vlak voor Kerst 1988 werden grond en opstallen verkocht aan de Rabobank. Het karakteristieke Patronaatsgebouw, de kleuterschool en de kosterwoning sneuvelden in 1989 onder de slopershamer. De panden maakten plaats voor drie woningen en een praktijkruimte (kantoor) aan de Braak en het parkeerterrein van de toen nog op hoek van de Spoorstraat en de Kloksteeg gevestigde Rabobank.
MIP-fotoserie
Het Monumenten Inventarisatie Project
De Braak 16, Patronaatsgebouw (foto 1987)
Tot 1989 stond dit bijzondere pand aan De Braak (hoek Kloksteeg), waar nu de woningen met huisnummers 12, 14 en 16 staan. Het werd in 1927 gebouwd als Patronaatsgebouw. De laatste jaren voor de sloop was hier het jongerencentrum De Braak 16 gevestigd. De monumentenlijst kwam voor dit karakteristieke pand helaas te laat. Naar hedendaagse normen zou dit pand ongetwijfeld de monumentenstatus hebben verworven.
Expressionisme
Opdrachtgever voor de bouw van het Patronaatsgebouw was het R.K. Kerkbestuur van St. Pancratius. Zij gaven de lokale architect A.J. Schilderman opdracht een bijzonder patronaatsgebouw te ontwerpen tegenover het R.K. Ziekenhuis. Hierin moest ruimte zijn voor de bewaarschool (kleuterschool), handwerkschoool en een bibliotheek met bovenzalen.
De aanbesteding vond plaats in de zomer van 1927. De laagste inschrijver voor het metsel- en bouwwerk was aannemer H. Leferink (‘Keizers Dieks’) uit Boekelo, die het pand voor 23.695 gulden bouwde. Het smidswerk werd gegund aan de Wed. W. Weijenborg (‘de Kroeme’) uit de Spoorstraat voor 243 gulden, het schilderwerk aan J. v.d. Elst uit Enschede voor 1389 gulden en het loodgieterswerk voor 1433 gulden aan H.P. Leurink uit de Molenstraat. Voor Schilderman was de realisatie van dit pand een meesterwerk. Qua bouwstijl valt het onder het expressionisme, waarvan de Nederlandse variant meestal de Amsterdamse school wordt genoemd, kenmerkend door het vele en fraaie metselwerk.
Patronaat
Een patronaatsgebouw is een katholieke instelling voor onderwijs en vorming. Het gebouw werd door de Haaksbergse parochie dan ook gebruikt voor allerlei bijeenkomsten, waaronder alles op het gebied van vorming en ontwikkeling voor de jeugd, zoals de toneelclub en de missie-naaikring. Op de begane grond zat de eerste Rooms-katholieke bewaarschool (kleurschool). Later werd er naast het Patronaatsgebouw, aan de Kloksteeg, een kleuterschool gebouwd. Beneden was aanvankelijk ook ruimte voor een handwerkschool (breischool) en bibliotheek. Boven was een podium met oefenruimte voor de toneelvereninging. Na de oorlog vond ook de scouting enkele jaren onderdak in het Patronaatsgebouw, zowel de Paulusgroep (jongens) als de Maria Gorettigroep (meisjes). Jarenlang repeteerde ook het kerkkoor in dit pand. De functie als Patronaatsgebouw kwam na 40 jaar te vervallen.
Jeugdcentrum
Vanaf 1969 werd de Stichting met de toen langste naam uit het Haaksbergse verenigingsleven het gebruik van het pand toegewezen. Het ging hier om de “Stichting voor Sociaal en Cultureel Werk in Haaksbergen Voorheen Jeugdhuis Wip-Inn in oprichting”. Er moest iets worden opgezet voor de ongeorganiseerde jeugd van toen en dat ging niet van harte. Uiteindelijk werden de deuren op zondag 19 oktober 1969 voor de jeugd opengezet. De Haaksbergse jeugd van 8 tot 14 jaar kreeg er voortaan haar eigen stek. In 1972 werd de naam “Jeugdhuis Wip-Inn” gewijzigd in “Clubhuis De Braak”. Deze naam zou beter passen bij de doelstelling van de stichting, namelijk het bevorderen en verrichten van dienstverlening bij de maatschappelijke en sociaal culturele vorming en bij de vrije tijdbesteding van jeugdigen en volwassenen. Later was Stichting De Steerne huurder van het gebouw, dit was een stichting voor sociaal-cultureel opbouwwerk, die in 1984 opging in de gemeentelijke welzijnsorganisatie ’t Iemenschoer.
De laatste jaren van haar bestaan was het oude Patronaatsgebouw een jongerencentrum. Het kreeg vooral bekendheid door het filmhuis en optredens van bekende cabaretiers zoals Freek de Jonge, Bram Vermeulen en Ivo de Wijs. Het jongerencentrum De Braak werd steeds meer geruchtmakend. Er werd door de buurt geklaagd over geluidsoverlast en de late sluitingstijden. De kerk als eigenaar zocht naar een oplossing en die werd gevonden toen de Rabobank zich als koper meldde voor het hele terrein, inclusief kleuterschool en kosterswoning aan de Kloksteeg. Vlak voor Kerst 1988 werden grond en opstallen verkocht aan de Rabobank. Het karakteristieke Patronaatsgebouw, de kleuterschool en de kosterwoning sneuvelden in 1989 onder de slopershamer. De panden maakten plaats voor drie woningen en een praktijkruimte (kantoor) aan de Braak en het parkeerterrein van de toen nog op hoek van de Spoorstraat en de Kloksteeg gevestigde Rabobank.
MIP-fotoserie
Het Monumenten Inventarisatie Project