Geslaagde excursie naar Brussel, Antwerpen en Brugge

Op maandag 18 maart 2024 vertrokken om 08.45 uur 26 Nederlandse en 12 Duitse reizigers met de bus naar Vlaanderen. Ruth Nolden en haar mentor van de Deutschland- und Europa-Politisches Bildungswerk Nordrhein-Westfalen leidden de reis. Genau! Het eerste doel was hotel Mercurius in Antwerpen. Een prima hotel en een interessante locatie midden in de joodse wijk, waar tal van chassidische joden de straten bevolkten in de welbekende opvallende kledij: vrouwen met hoofddoekjes in hoog sluitende zwarte jurken tot onder de knieën; de mannen met ouderwetse zwarte pandjesjassen, keppeltjes en hoge hoeden. En opmerkelijk veel kinderwagens. Heel apart, men waant zich in de 19e eeuw.

In de stralend wit-geboende Onze Lieve Vrouwe Kathedraal van Antwerpen lieten de seminaristen zich bijpraten over de rijke historie van het kerkgebouw en het bezit van vier werken van Rubens. De gids was lyrisch over de dynamiek van het schilderij De Kruisoprichting, zeker in vergelijking met slapper werk van tijdgenoten, ook te zien in de kerk. De toren van de kerk, het Belfort, is 123 meter hoog. Voorheen was het niet toegestaan om in de stad hoger te bouwen dan dat.

Dinsdag 19 maart
Brussel, de hoofdstad van België en Europa, was ons volgende doel. Het aandeel Nederlandstaligen in de stad daalt al vele jaren gestaag, tot minder dan 10% nu. Het stadscentrum is prachtig. Het gotische stadhuis stamt oorspronkelijk uit 1402, maar is nog in de 19e eeuw verfraaid met beelden aan de buitenkant. Het hele marktplein is Unesco werelderfgoed. Opvallend is in Brussel het architecturale contrast tussen de vele glazen EU-paleizen en de historische gebouwen. In zo’n glazen gebouw bevindt zich de Nederlandse ambassade en daar huist ook de permanente vertegenwoordiging bij de EU van Nederland.

Markt Brussel

De geplande bijeenkomst met EU-experts was iets minder geslaagd. De ambtenaren die ons aanvankelijk te woord zouden staan waren vervangen door twee jonge mensen die geen Duits spraken, maar Engels, wat voor zowel veel Nederlanders als Duitsers een probleem was. Hun verhaal leek ook slecht voorbereid, de organisatie was wat chaotisch. Er werd wel een aardige groepsfoto gemaakt.

Woensdag 20 maart
Opnieuw de lange reis naar Brussel voor een rondleiding door het Museum van de Belgische Nationale Bank. Hier vernamen wij dat lang geleden, bij wijze van straf, bouillon werd gekookt van valsemunters. Moderne bankbiljetten hebben 100 vooral geheime technische kenmerken, dus namaken is nu wel heel moeilijk gemaakt. De gids wist te vertellen dat België tot de top-10 rijkste landen behoort, wat bijvoorbeeld blijk uit het hoge eigen huisbezit van 75%. Het gemiddeld bezit per huishouden is daardoor zo’n 600.000 euro, maar de 10% rijksten bezitten meer dan 50% van het vermogen.
Een bezoek aan het Europarlement begon helaas niet met een bijeenkomst met Annie Schreijer. Zij was ziek en werd vervangen door de Duitse parlementariër Marius Pieper van de EPD. Jammer dat hij veel te zacht praatte. Dr. Pieper waarschuwde voor de Russen. Europa moet alles op alles zetten om Oekraïne te helpen en ook zichzelf beter bewapenen door eigen wapenproductie op te voeren. In de NAVO kunnen we niet meer vertrouwen op bescherming door de Amerikanen.

Europarlement Brussel

Donderdag 21 maart
Vanmorgen een rondwandeling door Antwerpen met uitstekende gidsen, zeker wat betreft hun deskundigheid. Bij het diamantmuseum vertelde de Nederlandse gids van alles over de grote joodse gemeenschap in Antwerpen, die in de 15e eeuw sterk groeide door de opkomst van de diamantslijperij. Antwerpen overvleugelde Amsterdam snel als diamantstad en is nog steeds een van werelds grootste handelssteden in diamanten. Die handel is geconcentreerd in een vijftal straten rond het centraal station, midden in de chassidische joodse wijk waar zich ook ons hotel bevond. Dagomzetten van 200 miljoen euro zijn er normaal.

We vernamen tijdens de rondleiding dat Antwerpen in de tijd van de 80-jarige oorlog calvinistisch was geworden en zich had ontworsteld aan de macht van de Spaans-Habsburgse koning. De wrede inquisitie was de oorzaak, de voortdurend muitende Spaanse soldaten de aanleiding. Antwerpen werd in 1575 geplunderd en in brand gestoken door de ‘Spaanse furie’. De calvinistische Republiek werd gesticht onder Willem van Oranje, maar Philips II won uiteindelijk in Zuid-Nederland en de Vlamingen kregen de keus: weer katholiek worden of binnen vier jaar vertrekken. Heel veel mensen deden dat laatste en gingen met hun geld, bedrijven en talenten naar het noorden. Daar investeerden ze hun kapitaal o.m. in de oprichting van de V.O.C. die er anders niet gekomen zou zijn.

Na de lunch volgde de tweede stadswandeling van vandaag, door Brugge. De stad Brugge trekt maar liefst 8 miljoen toeristen per jaar. Als je er rondloopt begrijp je waarom. Het stadje is één groot museum, vol geweldig gerestaureerd stadsschoon. Het is hier, of het werk van Anton Piek tot leven is gewekt. We hadden weer een prima stel gidsen die naar wij vernamen, een studie van drie jaar moeten volgen om zich gediplomeerd stadsgids te mogen noemen. Brugge was in de middeleeuwen lang de belangrijkste havenplaats van België, maar de zeearm Het Zwin verzandde na een grote storm in de 13 eeuw. Het Nederlandse Sluis nam die rol even over, tot ook die route niet meer functioneerde. Nu ligt de stad 15 kilometer van de kust en is Antwerpen de grootste haven van België.
Het verbaasde ons dat in het grote Begijnhof vrijwel alle huizen leegstonden. Jammer dat we eigenlijk zo weinig tijd hadden in dit juweeltje van een stad. Er is zoveel te zien en te vertellen door de gidsen, dat de twee uur die we hadden te kort waren. Na het prima diner in restaurant Maximiliaan van Oostenrijk weer de lange tocht terugtocht naar Antwerpen.

Brugge

Vrijdag 22 maart
De laatste happening was een bustocht o.l.v. een helder Duitssprekende Vlaamse dame die ons door het enorme havengebied voerde. Antwerpen is na Rotterdam de tweede haven van Europa. Een dominant bedrijf aldaar is Katoennatie met kilometerslange loodsen vol stukgoed en zakken met plastickorrels. Er werken 11.000 mensen, en 160.000 mensen in de hele haven. Het woord ‘natie’ staat hier voor havenbedrijf, vroeger ‘gilde’ nu ‘overslagbedrijf,’ of ‘veem’. Het woord ‘katoen’ wijst inderdaad op de vroegere hoofdactiviteit van het bedrijf. Het haventerrein kent veel andere ‘naties’ met andere specialisaties zoals cacao, tabak, stookolie, benzine, bananen, graan uit Oekraïne.

Haven van Antwerpen met kerncentrale

Het regende toen we Nederland binnenreden. Het was een geslaagde week. Tip voor de volgende keer: niet twee stadswandelingen op een dag. Zo hadden we misschien beter meer tijd kunnen nemen om in Antwerpen interessante musea te bezoeken, zoals het MAS, het museum aan de stroom, waar we steeds maar langsreden. Niettemin, Brugge is een topattractie en de organisatoren Hendrik Scholten en Richard Schürmann zijn er ruimschoots in geslaagd om er een leerzaam en tegelijk gezellig weekje van te maken. En het weer werkte fantastisch mee!

Tekst Harry van Blijswijk
Foto’s van Harry van Blijswijk en Bennie Leferink