Foto van de week 25 - 31oktober 2021

ANSICHTEN afl. 152 Haaksbergen, Spoorstraat [1908]

Identieke foto’s kun je soms op verschillende uitgaven van ansichtkaarten aantreffen. Deze twee kaarten, met dezelfde foto van de Spoorstraat uit 1908, zijn hiervan voorbeelden. De bovenste, met de tekst onderaan, is een uitgave van A.M. Eijsink, alias ‘Stoom-Eijsink-Marie’ (1863-1951), die in de ‘Schultenspinnerie’ aan de Molenstraat woonde en hier een winkeltje had, waar ze kerkboekjes, rozenkransen, schilderijtjes en ansichtkaarten verkocht, die ze dus zelf uitgaf. De onderste kaart, met de tekst bovenaan de foto, werd uitgegeven door Van den Broek & Adolfs. Deze uitgeverij had sinds 1903 een filiaal aan de Markt in Haaksbergen en was in 1901 opgericht in Enschede.


De Moriaan
We zien de Spoorstraat vanuit het oosten (Markt-Hibbertsstraat) in de richting van de splitsing met de Blankenburgerstraat. In het midden het befaamde Hotel De Moriaan van Floris Eijsink. In 1908 runde Floris sr. de zaak nog. Na zijn overlijden in 1913 nam zijn zoon Floris jr. de zaak over. Deze zou in de horeca niet gelukkig worden en richtte samen met zijn zwager Ten Brink, gehuwd met zijn zuster Mine Eijsink, in 1916 de Wollenstoffenfabriek op (op de locatie waar nu de TKF staat). Een succes werd deze onderneming niet. In 1922 viel het doek. In 1918 was ook hotel De Moriaan reeds gesloten en het pand werd in de periode 1919-1927 in drie delen verkocht.

Panden links
-Het pand uiterst links was het woonhuis van de glaszetter en huisschilder Hendrik Meijerink en zijn vrouw Dina ten Asbroek. Een deel van het huis werd verhuurd aan kostgangers. Diverse onderwijzers vonden hier gedurende korte of lange tijd onderdak. Het is nu Spoorstraat 11-13, waar vanaf 1918 de textielzaak van Dijkhuis was gevestigd (nu de winkel van Tuunte).
-Na de woning van de Meijerinks volgt een pand, dat op deze foto, behalve een deel van het dak, niet zichtbaar is. Tot 1914 woonde hier de koopman Levy Franken. In 1926 werd hier de winkel van drogist Ter Rahé gebouwd. Dit pand verdween tien jaar geleden en hier is nu de winkel van Schuurman Schoenen te vinden.
-Het hoge en brede pand met niendeurboog is het pand van schoenmaker Ter Rahé (Sko Gait). Dat Ter Rahé een schoenhandel en schoenmakerij heeft is na lang puzzelen boven het zijraam te lezen. Op deze foto staat de stroompaal van de firma Bouhuis, die vanaf 1902 geplaatst moet zijn, hiervoor in de weg [gelukkig had ik ook een foto van voor 1902]. Tot ongeveer 1882 huurde de familie Ter Rahé het pand van de familie Schonenborg-ten Heggeler van het erve Schonenborg (Bretelerveldweg). Het pand, dat bekend stond als De Halve Maan, is in 1909 gesloopt om plaats te maken voor het huidige pand, dat tegenwoordig is verhuurd aan Orrsing Schoenmode.
-Na Ter Rahé volgt de woning van textielfabrikant Hendrik Jordaan (1820-1912), waarvan alleen een deel van de voorgevel is waar te nemen. Jordaan was ten tijde van de foto al 30 jaar weduwnaar van Naatje Smits. Het pand in in 1964 gesloopt om plaats te maken voor de winkel van Ter Stal.

Panden rechts
-Het pand uiterst rechts was de woning van bakker Wunderink, die hier ook zijn bakkerij had. Zijn ventkar staat klaar voor gebruik. Na Wunderink werd het brood hier gebakken door Reilink en daarna Hassink. In het huidige pand, Spoorstraat 14, vinden we sinds 2018 de zaak van Twents Genot, Wijnen en Dranken.
- Het tweede pand, het hoge met de dakkapel, was in 1899 gebouwd in opdracht van de ongehuwde horlogemaker en juwelier Herman Dievelaar (1874-1959). De helft van het pand (rechts) gebruikte hij voor zijn eigen zaak. De andere helft (links) werd het domicilie van zijn zuster Naatje (1865-1940), die gehuwd was met gemeenteontvanger Johan Meijerink. In het linkerdeel is nu de winkel van Hans Anders gevestigd en aan de rechterkant vinden we inmiddels al weer vele jaren
Eetcafé Jeruzalem.
-Het laatste pand, op de hoek met de Blankenburgerstraat, is het pandje met de houten topgevel. Het was sinds 1844 eigendom van de Eijsinks op de Moriaan. Lang was er een grutterij gevestigd met aan de kant van de Blankenburgerstraat een stalling. Het zichtbare deel was een woongedeelte en is aan diverse mensen verhuurd geweest. Rond 1908 was hier de kleermakerij van Bekkers gevestigd. In 1920 is het pand gesloopt en kwam hier het café van Overbeeke. In 1924 werd het nieuwe pand eigendom van A.L. ter Welle, die het café onder de naam Café ter Welle (de Moriaan) voortzette. Nu is op deze plek Mucci Jewels & Watches gevestigd.

Scheersalon
Op de bovenste kaart, die in de zomer van 1911 is gepost, heeft iemand 110 jaar geleden iets duidelijk willen maken. Met een pijltje wees deze persoon waar zijn of haar scheersalon zich bevond. Na het omdraaien van de kaart bleek wie de afzender was, namelijk A.J. Nijboer. Deze kapper was gevestigd in het pand Spoorstraat 28, nu Paping Lingerie, dus inderdaad iets verder de Spoorstraat in in de richting van de pijl. Nijboer schreef het volgende aan zijn vriend “den Heer Joh. Van der Berg p/a den heer Rth.Nijboer, Coiffeur, Spiegelsteeg in Zwolle: Amie, Wanneer U hier komt zie dan dat Henri ook komt. Ik heb het hem al laten weten. Met een ansicht van ’t Schoon Haaksbergen. Groeten A.J. Nijboer”.
Arend Johannes (Arie) Nijboer werd in 1880 te Zwolle geboren. Sinds juni 1905 woonde hij in Haaksbergen, waar hij in genoemd pand een eigen kapperszaak begon. De woning/winkel was eigendom van de ongehuwde Anna Maria Eijsink alias ‘Stoom-Eijsink-Marie’ (1863-1951), de uitgeefster van deze kaart. Arie kocht het kaartje dus bij zijn huurbazin. De kapper/barbier had in Haaksbergen continu een barbiersknecht in dienst. Op 16 juli 1913 kwam de Haaksbergse Dika Slot als dienstbode bij hem in betrekking. Het klikte kennelijk goed tussen Dika en haar baas; nauwelijks anderhalf jaar later, in januari 1915, trouwden ze. In augustus 1917 vertrok de familie Nijboer-Slot naar Amsterdam en daarna zouden nog zes verhuizingen volgen tot ze zich in 1929 in het Gelderse Ede vestigden. Het echtpaar overleed daar in 1937 (zij in mei, hij in december). Ondertussen was de kapperszaak van Nijboer in Haaksbergen in 1917 overgenomen door Jan Klunder.

Heintje
Bepaalde uitgaven van ansichten bleven ook lang in de verkoop. Dezelfde uitgave van de Spoorstraat werd bijvoorbeeld pas vele jaren later, namelijk omstreeks 1923, geschreven voor de Fam. v.d. Burg, Oranjepark 160 in Ede (Geld.). De afzender is Heintje en zij schreef de volgende boodschap aan haar familie. “Lieve Moeder, enz. Hiermede een groet uit Haaksbergen. Ik heb het wel naar mijn zin. U begrijpt dat Gerrit [gek op] heel en blij was. De kaart van Ds. was er al dus hadden ze er al iets erg in. Ze vonden het leuk dat d. kwam. Nu vele groeten ook van Gerrit van U liefs Heintje.”
Wie zijn Gerrit en Heintje? In 1922 huwden in Ede Gerrit Willem (Gerrit) Loman en Heintje van der Burg. Gerrit was in 1895 geboren in de gemeente Wisch. Zijn ouders, Johan Loman en Johanna Willemina Wentink, kwamen in 1902 vanuit de Heurne onder de gemeente Dinxperlo naar Haaksbergen. Zij betrokken toen een nieuw gebouwde pachtboerderij aan de oostkant van de Eibergesestraat, Langelo B 144a, die nu bekend is als boerderij ‘Keuper’ (Eibergsestraat 213). Gerrit was de oudste van 11 kinderen. Zijn broer Derk Jan (Jan) Loman (1895-1967) was werkzaam als bosarbeider/-wachter op landgoed Het Lankheet en woonde vanaf 1938 op erve De Oppasser (ook wel de Boswachter, Assinkweg 14). Gerrit Loman was aanvankelijk metselaar en in loondienst bij aannemer Nijhuis (de Krane). Later was hij gemeentebode van Haaksbergen. Zijn vrouw Heintje was in 1893 geboren in Naaldwijk en was de dochter van de goederenbesteller Johannes van der Burg en Catharina Cornelia Kleij, die later naar Ede verhuisden.

Gerrit en Heintje Loman woonden aan de Molenstraat in de zogenaamde Schultenspinnerie (nu Molenstraat 19-33). Hun ‘appartement’ stond ongeveer op de plek waar nu de Action gevestigd is. Ze woonden destijds naast de ongehuwde Anna Maria Eijsink, beter bekend als ‘Stoom-Eijsink-Marie’ (1863-1951), die in dit verhaal de rode draad lijkt te vormen. Heintje kocht de ansicht dan ook bij haar buurvrouw.
Het huwelijk van Gerrit en Heintje bleef kinderloos. Gerrit Loman overleed in 1958 in Haaksbergen. Zijn vrouw Heintje overleefde hem nog 11 jaar en stierf in 1969.

Van Josje aan Hettie
De onderste kaart werd omstreeks 1920 geschreven door ene Josje. Ze scheef de kaart aan haar vriendinnetje Hettie Leppink (1914-1999), de dochter van Johan W. Leppink (1885-1948) en Antonia J.B. Renskers. Vader Johan was algemeen bedrijfsleider bij de textielfabriek van Jordaan. Het gezin Leppink woonde op de plek van de oude r.-k. pastorie aan De Braak, hoek Dr. Arïensstraat. Hier had Leppink het huidige fraaie woonhuis laten bouwen. Het kaartje was echter geadresseerd aan de Spoorstraat, die natuurlijk vlakbij lag, maar vermoedelijk kwam het kaartje in de bus van haar grootvader Hendrik Leppink (1854-1923). Deze woonde op de plek waar in 2009 het pand van B. Sinnema Bloemen gebouwd is, later Twentse Allure Bloemen & Planten, Spoorstraat 43. Hendrik Leppink was geboren op het boerderijtje de Vriejer op de Honesch (Molenstraat 96). In 1881 huwde hij met Fredrika M.A. Textor uit Holten (1860-1949). Leppink was kantoorbediende, later bedrijfsleider bij textielfabriek Jordaan.
Hetty Leppink werd onderwijzeres en werkte onder andere op de Openbare Lagere School in De Veldmaat. Ze woonde later aan de Enschedesestraat 20, waar haar moeder in 1953 een nieuwe woning had laten bouwen.
Bronnen: Bevolkingsregisters, Burgerlijke Stand en Kadastrale leggers gem. Haaksbergen, eigen genealogisch bestand, fotoboekje Oud Haaksbergen en diverse nummers Aold Hoksebarge.

Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen