Foto van de week 31 mei - 6 juni 2021

ANSICHTEN afl. 131 St.-Isidorushoeve

Deze fraaie foto van de H. Isidoruskerk met daarvoor het oorlogsmonument van ‘De Hoeve’ is vermoedelijk genomen door Johan Dwars (1915-1968). Hij stond voor deze foto ongeveer op de huidige rotonde op de Goorsestraat-Beckummerweg. Dwars was een verdienstelijk fotograaf en maakte van enkele van zijn foto’s in eigen beheer prentbriefkaarten. Deze werden dan weer verkocht door zijn moeder (Frederika Maria Dwars-Lankheet) in de winkel bij café Dwars. Johan was tevens dansleraar en gaf dansles in de cafés in de omliggende plaatsen. Later vestigde hij zich in Haaksbergen, waar een dansschool werd gebouwd (Fazantstraat). Hij deed dat naast het runnen van een fotozaak. Tegenwoordig wordt Dansschool Dwars gerund door zijn kleinzoon.

In 1954 werd deze ansichtkaart door ene Aad geschreven en voorzien van een postzegel van 2 cent. De geadresseerden waren de families v/d Togt en Fleskens in Den Haag. Het gaat hier niet om de ouders van Hans van der Togt, want die woonden in Limburg en bovendien is Van der Togt de artiestennaam van deze voormalige omroeper en presentator.

H. Isidoruskerk
Vanaf 1918 hadden enkele personen zich ingespannen een nieuwe parochie op te richten ergens tussen Haaksbergen en Hengevelde (Wegdam). Uiteindelijk werd Bernardus Johannes Wirtz in april 1926 door de aartsbisschop benoemd tot bouwpastoor van een kerk, die inderdaad gebouwd moest worden tussen beide genoemde plaatsen. De exacte locatie moest nog nader worden bepaald. Architect Johan Sluijmer (1894-1979) uit Enschede kreeg opdracht om een kerk te ontwerpen met 400 zitplaatsen, priesterkoor, toren en pastorie. De kerk wordt uiteindelijk gebouwd aan de kruising Goorseweg en Beckummerweg/Binnenveldweg. Als kerkpatroon is gekozen voor de H. Isidorus van Madrid, belijder en patroon van de landbouwers.
Op 20 februari 1927 werd de eerste steen gelegd. In het boekje ‘Toen de Hoeve er was en hoe het verder ging’ staat hierover de volgende anekdote: “De plechtigheid vond plaats in een hevige sneeuwstorm, maar de meeste mensen bleven hiervoor niet thuis. Dit wilden de toekomstige Hoevenaren meemaken. Het al opgerichte kerkkoor, dat vele avonden had geoefend, trad nu voor het eerst op naar buiten. Zij zongen “Aan u o Koning der eeuwen”. Iedereen bibberde van de kou, maar maar menig koorlid trilde nog eens extra van de zenuwen.”
De H. Isidoruskerk werd uiteindelijk op 27 september 1927 ingewijd door de toenmalige aartsbisschop van Utrecht, Mgr. H. van de Wetering.

Oorlogsmonument
Voor de kerk staat het oorlogsmonument van ‘De Hoeve’, die tevens als handwijzer dienst deed. De splitsing Goorsestraat-Beckummerweg stond dan ook bekend als ‘’n handwiezer’. De wegkruising werd ook wel ’n Bommert genoemd, naar een laag stukje grond (weiland), waar nu de kerk staat. Het monument werd in 1945 door bouwvakkers uit St. Isidorushoeve gerealiseerd.
Het initiatief om een monument op te richten is vermoedelijk afkomstig van pastoor Bouwmeesters (1895-1958). Het bouwwerk had het een drieledig doel namelijk: - herdenking van de slachtoffers van de zo juist geëindigde oorlog, -als verlichting van dit verkeerspunt en -als handwijzer naar de omliggende plaatsen. Wie het ontworpen heeft is niet bekend. De namen van de metselaars zijn eveneens onbekend. In een brief van het kerkbestuur aan de gemeenteraad wenst het bestuur het monument aan de gemeente over te dragen. In de raadsvergadering van 9 oktober 1947 wordt zonder hoofdelijke stemming besloten om het “verkeersmonument” onder dankzegging te aanvaarden.

Op het monument zijn drie plaquettes bevestigd, met daarop:
1) vermeld de namen van de tijdens de oorlog omgekomen inwoners van het kerkdorp;
2) het wapen van de gemeente Haaksbergen;
3) het wapen van de provincie Overijssel.

In 1962/1963 is het monument gesloopt in verband met met de reconstructie en verbreding van de Goorsestraat. De drie platen/plaquettes en de smeedijzeren delen werden opgeslagen op de gemeentewerf aan de Veldkampstraat. Op initiatief van Bernard Asbreuk en de Belangengemeenschap is in 1975 een eenvoudig monument geplaatst bij gemeenschapshuis ’t Meuken, waarin de drie platen weer werden opgenomen. Dit werd destijds uitgevoerd door vrijwilligers.
Met de aanleg van de huidige parkeervoorziening bij ‘t Meuken in 2004 kwam het oorspronkelijke monument weer ter sprake. Opname in de plannen bleek mogelijk. Aan de hand van foto’s (waarbij de stenen konden worden geteld) werd een tekening gemaakt. Op deze wijze werd het origineel zo goed mogelijk benaderd. Het metselwerk is uitgevoerd door metselaars in opleiding bij het Samenwerkingsverband in Enschede. De smeedijzeren lampen en de richtingaanwijzers zijn nog origineel. Sinds 2005 staat het bijzondere monument op de huidige locatie bij de ingang van de parkeerplaats aan de Beckummerweg.
In 1987 is het monument geadopteerd door de Bonifaciusschool. Jaarlijks vindt er een herdenking plaats waarbij het monument wordt overgedragen van groep 8 naar groep 7. Eens in de vijf jaar vindt de herdenking plaats op 1 april, de dag waarop St. Isidorushoeve werd bevrijd.

Bronnen:
-Vreugde & Verdriet bij de bevrijding; St. Isidorushoeve 1940-1945 door Jan Wielens (2020);
- Voor de Hoeve er was en hoe het verder ging door diverse auteurs (1977).

Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen