Foto van de week 07 - 13 oktober 2019

ANSICHTEN afl. 61 Groeten uit Haaksbergen Zeppelin

Drommels ja, zoon luchtballon,
Als ik daarmee reizen kon,
‘k Vloog de lucht door als een veder,
Daalde vroolijk bij U neder.

Doch ik ben geen Zeppelin,
Ver ben ‘k hier van die ik min,
Daarom zend ‘k met grooten spoed,
U van hier mijn besten groet.

In mijn collectie ansichtkaarten van Haaksbergen schaar ik dit exemplaar onder de categorie van curiositeiten. “Tante Bertha” uit Haaksbergen postte deze kaart namelijk op 1 juli 1910 voor haar nichtje “de jonggejuff. D Grimmelt, p.a. den Wel. Ed. Heer Th. Grimmelt” aan de Kapelstraat in Bussum. Een dag later werd de kaart in Bussum van een poststempel voorzien.
In Twente, laat staan in Haaksbergen, had men in dat jaar nog nooit een Zeppelin waargenomen.

Graf von Zeppelin
De Zeppelin, een ‘bestuurbare ballon’, is vernoemd naar de grote pionier van het luchtschip de Duitse generaal en luchtschipbouwer Ferdinand Graf von Zeppelin (1838-1917). Na zijn studie aan de technische hogeschool in Stuttgart ambieerde hij een loopbaan in het leger. In 1891 sloot Von Zeppelin zijn carrière in het leger af en besteedde daarna zijn tijd aan de ontwikkeling van zijn droom: een luchtschip, dat personen en vracht over grote afstanden kon vervoeren. In 1900 begon hij met de bouw van het luchtschip LZ 1 in Friedrichshafen bij de Bodensee. In dat jaar maakte de LZ 1 een eerste geslaagde vlucht. De tweede zeppelin werd bij een noodlanding door storm in 1906 vernield. In 1908 maakte Ferdinand von Zeppelin een beroemde vlucht over Bazel, Straatsburg, Speyer, Mannheim, Mainz, Worms en Stuttgart. Vanaf 1910 organiseerde Graf von Zeppelin passagiersvluchten, waarmee grote afstanden afgelegd konden worden. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden zijn zeppelins ingezet door het Duitse leger.

Zeppelin in Nederland
Zeppelins deden na 1910 regelmatig Nederland aan, onder andere in 1919 in Amsterdam ter gelegenheid van de door Albert Plesman georganiseerde luchtvaarttentoonstelling ELTA. Eerder al, tijdens de Eerste Wereldoorlog vloog er kennelijk een ongewenste Zeppelin boven ons land. In dagblad Het Volk van 9 mei 1917 staat hierover het volgende bijzondere bericht, onder het kopje ‘Neutraliteitsschennis’,: “Gisternacht is de Zeppelin ook op geringe hoogte over Zutphen gevlogen, waarbij men uit het vliegtuig lichtkogels liet vallen. Door de militaire wachten werd het ding zeer levendig beschoten. Ook te HAAKSBERGEN en te Eibergen is druk op den Zeppelin geschoten. Het luchtschip voer langzaam op ongeveer 400 meter hoogte”. Meer informatie hierover heb ik (nog) niet kunnen vinden.

Graf Zeppelin in Twente
Vliegveld Twente werd geopend in de zomer van 1931. Bijna een jaar later werd op 11 juni 1932 de vliegdienst Twente-Schiphol geopend. Een week na de opening van deze vliegdienst kreeg het vliegveld bezoek van de ‘Graf Zeppelin’, die vanuit Friedrichshafen naar Twente was gevlogen. Op zaterdag 18 juni landde het luchtschip op vliegveld Twente. Met behulp van ongeveer 250 gymnasten van verschillende sportverenigingen werd het gevaarte aan de grond gehouden, omdat hier geen landingsmast aanwezig was. Prins Hendrik der Nederlanden, echtgenoot van koningin Wilhelmina, Albert Plesman, twee ministers en ongeveer 30 andere passagiers gingen in Twente aan boord van de ‘Graf Zeppelin’. Ze maakten een rondvlucht via Osnabrück, Bremen, Hamburg, de Waddeneilanden en landden eind die middag op Waalhaven.

Hoogtepunt vliegveld
Het bezoek van ‘Graf Zeppelin’ was een hoogtepunt voor het nieuwe vliegveld. Die 18e juni 1932 kwamen zeker 32.000 toeschouwers uit het oosten van Nederland en Duitsland naar vliegveld Twente om van het gebeuren getuige te zijn. Leerlingen van verschillende scholen kregen vrij voor dit evenement. In de nabij gelegen weilanden parkeerden de toeschouwers 6000 auto’s, 1000 autobussen en 20.000 rijwielen.

Ongeluk in Haaksbergen
Door bovenstaande drukte als gevolg van de landing van ‘de Zeppelin’ in Twente werd die zaterdagmorgen de fabrieksarbeider H. Bloemen uit Haaksbergen aangereden door een autobus. Bloemen wilde de “Enschedeschenweg te Haaksbergen” oversteken. Hij werd zeer ernstig aan zijn voorhoofd en been gewond. Zijn fiets was totaal vernield. Het krantenbericht hierover sloot als volgt af: ”In een passeerende auto bevond zich toevallig een geneesheer, die Bloemen huiswaarts heeft vervoerd”.

Tante Bertha
Uiteraard willen we weten wie ‘tante Bertha’ was. De vrouw die deze bijzondere kaart in 1910 naar haar nichtje D. Grimmelt stuurde. Tante Bertha heette voluit Gijsberta Anna Josepha Grimmelt. Ze was in 1873 te Winterswijk geboren en huwde daar in 1898 met de onderwijzer / schoolhoofd Johannes Beekmans uit Uden. Beekmans werd dat jaar, met ingang van 1 maart, benoemd tot hoofd van de openbare lagere school in Buurse. Bertha’s broer Theo Grimmelt woonde in 1910 in Bussum. Hij is de vader van “de jongejuff. D. Grimmelt”, voluit Arnoldina Gijsbertha Antonia Johanna Wilhelmina Grimmelt, geboren in 1898 in Leeuwarden. Schoolhoofd Johannes Beekmans overleed in 1937 in Haaksbergen. Zijn weduwe, ‘tante Bertha’, in 1959 te Budel.

Bronnen:
-Website https://www.absolutefacts.nl/geschiedenis/data/zeppelin.htm met tekst van Ruud van Cappelleveen
-‘Stad en land van Twente’ door L.A. Stroink
- ‘Van Grasmat tot Fliegerhorst’ door C. Cornelissen.

Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen