Foto van de week 19 - 25 augustus 2019

ANSICHTEN afl. 54 Gezicht op Haaksbergen, vanuit de Sondershoek

Deze foto uit omstreeks 1905-1907 is genomen vanuit de Sondershoek, zoals het begin van de Eibergsestraat, vanaf de Molenstraat richting Lansinkstraat, vroeger werd genoemd. We zien hier de achterkant van een aantal panden van de Molenstraat. De Pancratiuskerk helpt ons bij de oriëntatie. Tussen de kerk en het hoge pand in het midden blijven de meeste panden verscholen achter het groen. Het bewuste hoge pand, waarvan we door de bomen maar een deel van het dak zien, is het statige herenhuis van dokter Prins, Molenstraat 16-18 (nu Schoen & Sleutelservice Van der Kuil en Chinees Indisch Restaurant Peking). Vervolgens twee lagere panden. Dit zijn Molenstraat 22, nu Mohho Food en 24, de voormalige winkel van de Action (voorheen Ter Avest). De toren van de Hervormde Kerk steekt boven deze panden uit. Het hoge pand rechts is café Ottink (nu Café Zeezicht). Aan de tuinzijde staat de oude stalling, bereikbaar vanaf de Eibergsestraat. Deze is later verbouwd en uitgebreid en hier is nu ‘Twents Genot, wijnen en dranken’ gevestigd. Aan de overkant van café Ottink is de zijgevel van de zogenaamde ‘Schultenspinnerie’ zichtbaar.

Het kaartje werd in oktober 1910 gepost als ‘goedmakertje’. Mevrouw Cool-Vos uit Assen ontving het volgende schrijven van Jaap Voorthuis uit Almelo: “B.M. Het speet me dat ik inder tijd geen gelegenheid had Uwe geachte Buurdame aan de stasie [het station?] te begroeten, een klein saluutje ter vergoeding door Uwe bemiddeling”. Een identieke kaart werd twee jaar eerder, in september 1908, door Dirk Jacob van Mameren, die in Haaksbergen ‘op kamers’ woonde, naar mevrouw A. Renschers in Terborg gestuurd. In 1908 kon dat nog met een postzegel van 1 cent. In 1910 bedroegen de portokosten ‘maar liefst’ 2,5 cent.

Molenstraat 16-18 en de Schultenspinnerie
De geschiedenis van Molenstraat 16-18 is nauw verweven met die van de ‘Schultenspinnerie’. Voordat in het midden van de 19e eeuw het statige pand Molenstraat 16-18 werd gebouwd stond hier de woning van Gerrit Eijsink (1740-1829) en Hendrika Wissink (1750-1833), voorouders van mij, die in 1782 huwden. Gerit was timmerman en weggenbakker. Hij bakte dus grote broden. Ondanks dat waren de inkomsten te minimaal en moest het onroerend goed in 1823 verkocht worden. De Eijsinks bezaten ook een weiland tegenover hun woning. Dit is gebied tussen de huidige Dr. Prinsstraat en de Zeedijk, dat toen nog onbebouwd was. Het huis, de tuin en het weiland aan de overkant werden verkocht aan de Hervormde Diaconie van Haaksbergen, waarna de Eijsinks huurder werden van de Diaconie. De woning bleef tot 1830 door de familie Eijsink bewoond. De Diaconie verhuurde het pand dat jaar aan de fabrikeur en steenbakker Johann Fredrik Wilhelm Schulten (1797-1857) uit Schermbeck, die was gehuwd met de Haaksbergse notarisdochter Alberdina Hendrika Maria Jordaan (1806-1886). Kort hierna, in elk geval voor 1841, kon het echtpaar Schulten het pand van de Diaconie kopen.

In 1834 maakte Schulten plannen voor het oprichten van een calicotweverij en spinnerij. Een jaar later kwam in het weiland aan de overzijde van de straat, op de grond van Diaconie, de zogenaamde Schultenspinnerie gereed. Een gevelsteen herinnert hieraan en kent het opschrift: J.F.W.S.-A.S.-1835. Dit zijn de initialen van Schulten senior en zijn enig kind Albert Schulten (1823-1868). De steen is na afbraak van het pand bewaard gebleven en ligt tegenwoordig in het Historisch Centrum van de HKH.
De onderneming van Schulten werd twee jaar na het overlijden van senior in 1859 stopgezet. Schulten is nooit eigenaar van de grond geweest waarop de fabriek stond. Hij had het recht van opstal en was hiermee alleen eigenaar van het pand. Na de bedrijfsbeëindiging werd de Diaconie ook eigenaar van het pand. Het werd in de 19e eeuw al verbouwd en geschikt gemaakt voor bewoning. Diverse families hebben hier tot de afbraak, zo’n 50 jaar geleden, gewoond. Het pand bleef tot het einde eigendom van de Hervormde Diaconie Haaksbergen. Een bekende bewoonster uit de periode van deze ansichtkaart was de ongehuwde ‘Stoom-Eijsink-Marie’ (1863-1951), die in de Burgerlijke Stand als Anna Maria Eijsink werd geboren. Zij had hier een winkeltje, waar ze kerkboekjes, rozenkransen, schilderijtjes en ansichtkaarten verkocht, die ze zelf uitgaf. Ze was daarnaast ook ‘onderwijzeres in de nuttige handwerken’. Marie Eijsink woonde op voorvaderlijke grond en was de achterkleindochter van Gerrit Eijsink en Hendrika Wissink.

De woning Molenstraat 16-18 werd na het overlijden van mevrouw Schulten-Jordaan in 1886 verkocht. De nieuwe eigenaar was het echtpaar Van Beest-Vincent. Gerrit Hendrik Gerhardus van Beest (Hellendoorn 1844) was vanaf 1879 notaris in Haaksbergen. Zijn vrouw Maria Gerritdina Engelina Vincent (Holten 1852) was de zuster van burgemeester Vincent, die hier in de periode 1875 -1914 eerste burger was. Notaris Van Beest en zijn gezin vertrokken in 1894 naar Olst. Opvolger in de woning werd de arts Warmold Prins. Deze kon de woning in 1899 van de familie Van Beest kopen. De familie Prins zou de woning tot 1936 bewonen. Na het overlijden van de weduwnaar Prins werd de woning in 1938 door de erfgenamen verkocht aan het echtpaar Arend Jan Reinderink en Johanna Berendina (Anna) Scheggetman, die hier een kruidenierswinkel begonnen.

Molenstraat 22, 24 en 26-28 (café Ottink)
De drie panden rechts van het pand van dokter Prins hebben ook iets met elkaar gemeen, namelijk rampspoed. In 1890 woonden hier achtereenvolgens de volgende families:
Nr. 22 het gezin van de wiel- en houtdraaier, later stoelenmaker Kerkemeijer;
Nr. 24 de gezinnen Oldenkotte en Steffens. Albertus Gerhardus Oldenkotte was hier winkelier en kuiper. Zijn zwager Wilhelmus Bernardus Steffens was onderwijzer.
Nr. 26-28 het gezin Bossewinkel-Waarborg. Gerrit Jan Bossewinkel was wever en pachtte het pand van zijn buurman Oldenkotte, die het pand in 1886 had aangekocht.

Op 9 oktober 1892 rond het middaguur ontstond er brand in de Molenstraat ten huize van een zekere Van der Kuil. Volgens de krant was “de kolossale wind” er de oorzaak van dat binnen het uur de huizen bewoond door Bos(se)winkel, Oldenkotte en Kerkemeijer in vlam raakten en tot de grond toe afbrandden. De krant meldde: “Gelukkig dat naast dit laatste huis het woonhuis met hooge muren stond van den heer Van Beest”. Daarna raakten elders nog vier woningen in brand, maar deze konden worden behouden.

In 1893 werden de drie woningen weer opgebouwd en ontstond ook het huidige pand dat we als Café Ottink kennen. Op enkele bouwstenen zou het volgende zijn ingekrast: A.G.O.-E.M.-1893. Dit zijn de initialen van het echtpaar Albertus Gerhardus Oldenkotte en Elisabeth Mulder, de eigenaren en vanaf 1893 ook de bewoners van het pand.

In de periode 1905-1910 werden de panden door de volgende families bewoond:
Nr. 22: het gezin Kerkemeijer-ter Haar, dat een stoelenfabriekje runde. De dochters Mina en Dieka
Kerkemeijer hadden hier later naast hun huis een wolwinkeltje, dat de naam Willie kreeg.
Nr. 24: het echtpaar Steffens-Westerman. Wilhelmus Bernardus Steffens (1851-1929) was
schoolhoofd in Brammelo. Sinds 1895 was hij weduwnaar van Antoinette Aleida Oldenkotte. Twee jaar later was hij hertrouwd met Geertruida Anna Maria Westerman (1855-1932). Later woonde hier de familie Hofste op Bruinink.
Nr. 26-28 het gezin Ottink-Oldenkotte. In het gezin Oldenkotte waren drie dochters volwassen
geworden, waarvan alleen Wilhelmina Theodora (1876-1955) in het huwelijksbootje stapte. Zij was ‘vergunninghoudster’ en was een café begonnen. Zij huwde in 1905 met de bakker, winkelier en later ook koopman Bernard Ottink (1875-1952). Hun zoon Albert Ottink (1907-1975) zou het café en de winkel later voortzetten.

Op de foto zien we links op de voorgrond de met een haag omgeven tuin van de familie Ottink. In de periode 1933-1936 werden hier drie woonhuizen gebouwd. Bernard Ottink had hiervoor drie bouwkavels uitgegeven, waarvan hij de eerste, direct na de stalling, voor zich zelf behield. Dit is het dubbele woonhuis Eibergsestraat 8-10. In november 1936 werd hiervoor de bouwvergunning verleend. De middelste kavel, Eibergsestraat 12, werd in 1933 verkocht aan schoenmaker Herman van Ulsen. De slager Gerrit Averdijk (1910-1995) kocht de kavel op de hoek met de Hibbertsstraat, waarvoor in april 1933 de bouwvergunning werd verleend (nu Restaurant El Charro).

Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen