Foto van de week 15 - 21 juli 2019

ANSICHTEN afl. 49 (met aanvullingen) Haaksbergen, Eibergseweg

Deze kaart van omstreeks 1958 laat de Eibergsestraat zien, vanaf grofweg de Pastoor Wienholtsstraat richting de Lansinkstraat. Langs de weg staan nog eikenbomen, die stammen uit de tijd dat het hier nog buitengebied was. De bomen zijn vermoedelijk gesneuveld toen er trottoirs langs de weg werden aangelegd. Het exacte jaar van deze ansichtkaart is niet bekend. De poststempel is niet compleet. We moeten het doen met andere aanwijzingen. De kaart is voorzien van een postzegel van 12 cent met een afbeelding van Koningin Juliana (‘en profile’). Deze zegel verscheen voor het eerst in 1953 en werd tot 1967 uitgegeven. Om de foto exacter te dateren is ook de bouwgeschiedenis van enkele panden op de foto van belang.

Het kaartje werd door Jo, Theo, Fred, Peter en Ronald gepost voor de fam. G. van Veen, Pr. Hendrikstraat 168b te Alphen a/d Rijn. De kaart is uitgegeven door kruidenier Th. J. ten Vaarwerk, Eibergseweg 68, Haaksbergen. De gebroeders Theo en Johan ten Vaarwerk zijn een mooie aanleiding de beschrijving van deze foto te beginnen.

Centraal op de foto, op de hoek Lansinkstraat-Eibergsestraat, is het markante pand Eibergsestraat 70 zichtbaar. Dit pand is ontworpen door architect A.J. Schilderman. In oktober 1929 kreeg J.Th. (Johan) ten Vaarwerk hier een vergunning voor het bouwen van een “café-winkel-woonhuis”, dat bekend werd onder de naam ‘Café Ten Vaarwerk’. Nu vinden we hier Verkeersschool Ten Brinke-Morssink.
Rechts naast het café, het pand met de zonwering naar beneden, is het pand van winkelier Th.J. (Theo) ten Vaarwerk, de uitgever van deze kaart. Theo ten Vaarwerk runde hier tussen 1934 en 1970 een kruidenierswinkel. Nu is hier al weer enkele decennia “Chin.Ind.Rest.” Kota Radja gevestigd.

De rechterkant van de Eibergsestraat is hier pas vanaf 1926 bebouwd geraakt. Tot die tijd lag hier bouwland en gaardengrond met de veldnaam “Padtbree”. De gronden waren eigendom van de N.H. Pastorie van Haakbergen. Bij de invoering van het Kadaster in 1832 bleken deze percelen al tot de pastoriegoederen te horen. Na 1920 werd het verkopen van bouwkavels een lucratieve bezigheid. Dit gebeurde toen nog niet echt planmatig. Er werd voornamelijk gebouwd langs de invalswegen, zoals hier aan de Eibergsestraat.

De eerste woning aan de rechterkant is het pand Eibergsestraat 93. Het is omstreeks 1933 gebouwd in opdracht van Engelbert Hendrik Dieperink, die van beroep monteur was. Hij en zijn vrouw Bernarda Kempers kregen één dochter. Deze werd hier in 1934 geboren. Het toenmalige adres was wijk A 407b. Dieperinks dochter huwde met A.J. Wilbrink. Zij vormden de tweede generatie bewoners van dit huis.

Vervolgens zien we de woning van de familie Frankenhuis, Eibergsestraat 89. Dit is het pand met het kapje boven de erker. In september 1935 werd de bouwvergunning voor dit pand verleend. Veehandelaar en slager Heiman Jonas Frankenhuis (geb. 1882), die met zijn gezin aan de Molenweg woonde, had architect Schilderman opdracht gegeven hier een woning te ontwerpen. Frankenhuis was in 1911 gehuwd met de Duitse Ida de Witte. Zij kregen twee kinderen: Elsa (geb. 1912) en Jone (1916). Het geluk in de nieuwe woning was echter van korte duur als gevolg van de Tweede Wereldoorlog. Van het gezin zou zoon Jone de oorlog niet overleven.
De anti-joodse maatregelen waren door de bezetter heel geleidelijk ingevoerd. In september 1941 vond de eerste razzia in Twente plaats. Hierbij werden ook twee onschuldige joodse jonge mannen uit Haaksbergen gearresteerd: Jone Frankenhuis en Joseph van Haren. Zij zouden de eerste joodse slachtoffers uit ons dorp worden. Op 15 september waren ze op transport gesteld naar kamp Mauthausen (Oostenrijk). Nauwelijks een maand later lieten beiden het leven in de hel waarin ze terecht waren gekomen. Jone, die voluit Jonas Heiman heette, was pas 25 jaar oud. Voor de woning is ter herinnering aan hem in 2012 een Stolperstein gelegd.
In 1979 was hier een verkoopruimte van de Borculose slagerij “fa. H.G. van Brakel” gevestigd, die het pand huurde.

Tussen Eibergsestraat 89 en 93 staat nog een pand, namelijk de woning van de familie Wolters, die hier niet zichtbaar is. Hoewel………de schoorsteen van het pand is zichtbaar en steekt boven de brede dakgoot van het pand van Dieperink uit. H.M. (Herman) Wolters (1926-2013) huwde in 1952 met H.J. (Riki) Kleinsman, afkomstig van de Hasseltweg. De ouders van Riki, Hendrik Kleinsman en Dieka Bouwhuis, vertrokken in 1952 met het hele gezin naar Australië. Ook Herman en Riki gingen mee, maar keerden na enkele jaren terug in Haaksbergen. Hier aan de Eibergsestraat werd een bouwperceel gekocht en architect J.A. Gierkink uit Lichtenvoorde kreeg de opdracht een woning te ontwerpen. De bouwvergunning voor de woning Eibergsestraat 91 volgde in augustus 1956.

De 4e woning van rechts, het pand links naast nr. 89 (Frankenhuis) dat dichter op de weg staat, is Eibergsestraat 87. Het is een creatie van de “Fa. J. Nijhuis” (de Krane), die het huis niet alleen ontwierp, maar ook bouwde. Hiervoor werd in mei 1934 een vergunning afgegeven. De woning werd gebouwd voor de familie Ploeg-Hartgerink. Fabrieksarbeider Hendrik Ploeg (1906-1987) was gehuwd met Gerharda Johanna Hartgerink (1901-1984), geboren op het erve Molenveld (Möll’nveld) aan de Hasseltweg. Aannemer Nijhuis (1909-2001) was de zwager van de familie Ploeg en gehuwd met Dine Hartgerink (1907-1999). Hendrik Ploeg had vanaf 1964 een kleinhandel in radio- en televisietoestellen. Ploegs enig kind, Herman, studeerde in 1963 af aan de TH in Delft als elektrotechnicus.

Nu volgen de woningen aan de linkerkant van de straat, die door de bomen moeilijk zichtbaar zijn. Uiterst links de woning van de familie Somhorst, Eibergsestraat 98. In 1960 huwden Willem Somhorst en Betsie ten Hoopen (dochter van smid Ten Hoopen). Zij kochten het reeds bestaande huis in 1959 van de timmerman Spilleman uit Groenlo, die de woning volgens het Kadaster in 1950 liet bouwen. Willem Somhorst raakte in 1963 betrokken bij een ernstig verkeersongeval, waarbij hij blijvend letsel opliep. In 1976 is hij op de jonge leeftijd van 48 jaar overleden.

De twee woningen die in de richting van het dorp volgen zijn Eibergsestraat 96 en 94. Het waren lang nog zogenaamde ‘dorpsboerderijtjes’. Beide panden zijn gesticht in 1896 door de timmerman Schreibelt van de Buursestraat (later terrein timmerfabriek Ter Huurne). Eibergsestraat 96 werd in 1940 bewoond door de familie A. Middelhuis. Vanaf omstreeks 1952 woonde hier de familie Kogelman-Bouwman met zes zonen. De familie emigreerde kort voor 1959 naar Australië. De woning werd in 1959 verkocht aan de familie Bloemen-ten Hoopen. In 2004 werd hier de huidige woning gebouwd.
Eibergsestraat 94 werd in 1940 bewoond door de weduwe Freriksen-Horck en haar twee zonen. In 1957 was het pand eigendom van de meubelmaker G.H. Boonk uit Eppenzolder. Deze verkocht het pand in dat jaar voor fl. 7.250,- aan caféhouder Jan Stokkers, die in het naastgelegen pand, Eibergsestraat 92 woonde. De familie Freriksen kreeg hierdoor opnieuw een andere huurbaas. In 1963 werd de woning door Stokkers verkocht aan Gerard Nijhuis. De weduwe Freriksen vertrok in 1964.

Het huidige café het Stuupke, Eibergsestraat 92, is op deze foto nauwelijks waar te nemen. Het pand werd als “woon- en winkelhuis met café” gebouwd in 1929 in opdracht van Herman Leferink alias Herman van de Dorre. In de periode 1937-1948 woonde hier de familie Borkes en in 1948 brak de periode Stokkers aan, waarna het café werd omgedoopt in Café Stokkers. In Aold Hoksebarge nr. 4 van 2017 is de geschiedenis van dit café uitvoerig te lezen.

Na café het Stuupke volgt de woning Eibergsestraat 90 van de familie Slot. Ook deze woning is op de foto niet of nauwelijks te zien. A.F. (Antoon) Slot, de grootvader van de huidige bewoner, kocht hier in 1929 een bouwkavel voor fl. 1458,-. In 1933 werd de huidige woning gebouwd.

Na de woning van Slot is weer een ‘dorpsboerderij’ waar te nemen. Dit pand met wolfsdak lijkt op de foto linksvoor café Ten Vaarwerk te staan, maar hier ligt nog flink wat ruimte tussen. Deze boerderij is het oudste pand op dit tracé van de Eibergsestraat. Het werd gebouwd in 1872 door J.H. Lammersen alias de ‘Stroaters Baron’. Later woonde hier de familie Groothuis en vanaf 1934 de familie Maurik-Groothuis. In 1958 is het pand afgebrand en een jaar later werd de ondergrond verkocht om in 1960 de aanleg van de Weverstraat mogelijk te maken. De ondergrond van de panden Eibergsestraat 90 (Slot) en 92 (het Stuupke) hoorde oorspronkelijk bij de huiskavel van dit pand, totdat de familie Groothuis in 1929 twee bouwpercelen te koop aanbood.

Met het bovenstaande is de foto nu beter te dateren en komen we uit op de periode tussen 1956 (bouw woning nr. 91 van de familie Wolters) en 1958 (afbranden woning familie Maurik, waar nu de Weverstraat ligt). Binnenkort wordt gestart met de herinrichting van de Eibergsestraat en zal het aanzicht van deze weg in positieve zin worden gewijzigd.

Foto afkomstig van de Facebookpagina Oud-Haaksbergen: https://www.facebook.com/groups/171140093245568, geüpload met commentaar door Eric Ooink van de Historische Kring Haaksbergen